MÙA XUÂN MỚI

Heinrich Heine (1797-1856)  

Tranh© Alfred Sysley (1839-1899)

XII.

Ôi chao tôi nhớ nhung giọt lệ,
Nước mắt tình, êm dịu đớn đau.
Và sợ rằng, đây nỗi khát khao
Còn được thỏa đáp trong hồi kết.

Ôi khổ sở ngọt ngào của tình ái,
Và thú vui chua chát của ái tình
Lại len lỏi, giày xé trời xanh
Vào lồng ngực hầu như không lại sức.

XIII.

Những con mắt xuân xanh biếc
Từ đồng cỏ ngước mắt trông;
Đáng yêu ấy loài hoa tím,
Lựa tìm tôi kết chùm bông.

Tôi hái hoa và nghĩ ngợi
Và bao ý nghĩ dâng trào,
Trong tim tôi đang thầm thào,
Chim dạ oanh ca vang tiếng.

Vâng chim hát điều tôi nghĩ
Om lên, dội lại khắp nơi;
Bí mật dịu dàng của tôi
Khắp cả khu rừng đã biết.

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức tổ khúc MÙA XUÂN MỚI từ tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới, gồm 44 bài thơ đánh theo số La mã.

NEUER FRÜHLING

XII.

Ach, ich sehne mich nach Tränen,
Liebestränen, schmerzenmild,
Und ich fürchte, dieses Sehnen
Wird am Ende noch erfüllt.

Ach, der Liebe süßes Elend
Und der Liebe bittre Lust
Schleicht sich wieder, himmlisch quälend,
In die kaum genesne Brust.

XIII.

Die blauen Frühlingsaugen
Schaun aus dem Gras hervor;
Das sind die lieben Veilchen,
Die ich zum Strauß erkor.

Ich pflücke sie und denke,
Und die Gedanken all,
Die mir im Herzen seufzen,
Singt laut die Nachtigall.

Ja, was ich denke, singt sie
Lautschmetternd, daß es schallt;
Mein zärtliches Geheimnis
Weiß schon der ganze Wald.

Chú thích của người dịch:

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:
„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:
"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.“

Mùa xuân – Frühling - Tranh của Alfred Sysley (1839-1899): Họa sĩ phái Ấn tượng Pháp.