Hãy giấu che anh

Gottfried Benn (1886-1956)  

Tranh © Julius Bisser (1893-1965): Họa sĩ Đức

Hãy bọc kín anh bằng phấn son và mặt nạ
và nheo mắt nhìn như rối loạn nhãn quang,
Đừng bao giờ cho thấu sự tồn tại, thăng trầm của anh
đang nhô lên khỏi sự tròn trịa của diện mạo.

Trong ánh sáng cuối cùng, qua những khu vườn ảm đạm
nơi bầu trời, bãi sỏi đá của đám cháy và màn đêm
Hãy giấu che anh, nước mắt và sự khắc nghiệt;
họ không được phép nhìn da thịt đã làm nên.

Hãy che đi phân cách, rạn nứt và chuyển tiếp,
Hạt nhân, nơi với anh sự hủy hoại xảy ra
Hãy làm ra như thể từ một chiếc ghe,
ai cũng thấy, tiếng hát xa xăm vọng tới.

© Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức

Verhülle dich

Gottfried Benn (1886-1956)

Verhülle dich mit Masken und mit Schminken,
auch blinzle wie gestörten Augenlichts,
lass nie erblicken, wie dein Sein, dein Sinken
sich abhebt von dem Rund des Angesichts.

Im letzten Licht, vorbei an trüben Gärten,
der Himmel ein Geröll aus Brand und Nacht –
verhülle dich, die Tränen und die Härten,
das Fleisch darf man nicht sehn, das dies vollbracht.

Die Spaltungen, den Riss, die Übergänge,
den Kern, wo die Zerstörung dir geschieht,
verhülle, tu, als ob die Ferngesänge
aus einer Gondel gehn, die jeder sieht.

Chú thích của người dịch

Gottfried Benn (1886-1956): Nhà thơ, nhà tiểu luận, bác sĩ Đức, thuộc số ít nhà thơ nổi tiếng nhất nửa đầu thế kỷ 20. Như nhiều trí thức nghệ sĩ trong chế độ toàn trị (ở cương vị và mức độ biểu hiện khác nhau như Martin Heidegger, Herbert von Karajan, Emil Nolde...), ông mắc một số ngộ nhận, sai lầm trong nhận thức chính trị. Ông đã từng bảo vệ Chủ nghĩa Xã hội quốc gia (Nationalsozialismus) hy vọng trong đó sự tái sinh của dân tộc Đức, ông xiển dương Friedrich Nietzsche trong thơ và kêu gọi tầm vóc nam nhi - anh hùng, chủ trương một „Vương quốc của tinh thần“ đối đầu lại „Vương quốc của quyền lực“ Quốc xã. Tuy nhiên ông bị khai trừ khỏi Viện điển thư quốc gia (Reichsschrifttumskammer) do Goebbels thành lập, bị công kích và cấm viết dưới chế độ phát xít. Ông lặng lẽ sống, như ông nói, trong cảnh lưu đầy nội tâm.

Thế hệ nhà văn sau chiến tranh thông cảm và ngưỡng mộ ông bởi phong cách hiện đại. Năm 1951 Gottfried Benn nhận giải thưởng văn học Georg-Büchner.

Khởi điểm sáng tác: Nietzsche, Chủ nghĩa Biểu hiện, Vỡ mộng, Phủ nhận những thế giới quan lưu truyền. Gây ảnh hưởng quyết định tới thế hệ nhà thơ kế cận. Ở những bài thơ đầu tay, một cách khiêu khích, lay chuyển hình dung cứng nhắc về thơ trữ tình: hiện thực tàn bạo của thế giới của nhà xác và nhà thương; sự sắp đặt bên nhau một cách phi tình cảm những ảnh hình của bệnh tật và tàn tạ thể xác không hàm ý „Vương miện của sáng thế, con lợn, con người“. Cái tôi trôi nổi, mất dần trong một thế giới phi lý...

Tranh của © Julius Bisser (1893-1965): Họa sĩ Đức.