Mơ

Rainer Maria Rilke (1875-1926)

Tranh của © Emil Nolde (1867-1954)

XVIII

Tôi muốn lựa tìm một diễm phúc vàng óng
nhưng rã rời vì tìm kiếm và nhớ nhung,
- Nước trắng xóa vào đồng cỏ lặng thinh,
vào những tán bồ đề, chiều đang rỏ máu.

Các cô gái dạo bước về nhà, đỏ trên yếm thắm
những bông hồng, xa xa nơi họ tắt tiếng cười...
Những ngôi sao đầu tiên quay trở lại rồi
và những giấc mơ, làm cho buồn thế.

XXIV

Trước mặt tôi một biển dâng vách đá
Những lùm cây, nửa chìm đống lở long
Nín thinh cái chết – Ngợp choáng sương dâng
Bầu trời vắt phủ qua trên đó.

Chỉ một cánh bướm vút qua mờ tỏ
không ngừng qua miền đất ốm, đơn côi
lạc lõng như một ý nghĩ của Chúa Trời
đi qua ngực của người báng bổ.

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ gồm 28 khổ thơ đánh theo số La mã

Träumen

Rainer Maria Rilke (1875-1926)

XVIII

MÖCHTE mir ein blondes Glück erkiesen;
doch vom Sehnen bin ich müd und Suchen. –
Weisse Wasser gehn in stillen Wiesen,
und der Abend blutet in die Buchen.

Mädchen wandern heimwärts. Rot im Mieder
Rosen; ferneher verklingt ihr Lachen ...
Und die ersten Sterne kommen wieder
und die Träume, die so traurig machen.

XXIX

VOR mir liegt ein Felsenmeer,
Sträucher, halb im Schutt versunken,
Todesschweigen. – Nebeltrunken
hangt der Himmel drüber her.

Nur ein matter Falter schwirrt
rastlos durch das Land, das kranke ...
Einsam, wie ein Gottgedanke
durch die Brust des Leugners irrt.

Chú thích của người dịch:

Rainer Maria-Rilke (1875-1926): Nhà thơ, nhà văn, nhà tiểu luận và dịch giả, ông thuộc về những thi sĩ quan trọng nhất của văn chương Đức và châu Âu hiện đại.

Tiểu sử: Rainer Maria Rilke sinh ở Praha, Bohemia (thời đó là Áo-Hung, nay là Cộng hoà Séc) trong một gia đình công chức. Tuổi thơ sống ở Praha, sau đó ở München), Berlin, Paris, Thụy Sĩ. Học Văn học, Lịch sử nghệ thuật, Triết học ở Đại học Praha, Đại học München, Đại học Berlin. Những tập thơ đầu tiên, Leben und Lieder (Cuộc đời và những bài ca, 1894); Traumgekrönt (Đăng quang trong mơ, 1897)…, thể hiện những đề tài theo khuynh hướng suy đồi cuối thế kỉ 19. Sau 2 chuyến đi sang Nga (năm 1897 và 1900) Rilke gặp Lew Nikolajewitsch Tolstoi và tiếp nhận ảnh hưởng của văn học Nga. Năm 1901 kết hôn với nữ điêu khắc gia, họa sĩ Clara Westhoff và sinh con gái trong năm này, sau đó chuyển sang sống ở Pháp. Thế chiến thứ nhất xảy ra, Rilke tham gia quân đội một thời gian, sau đó sống ở München, năm 1919 sang Thụy Sĩ . Năm 1921 sống ở Muzot, hoàn thành Duineser Elegien (Bi ca Duino) viết dở từ năm 1912 và viết Die Sonette an Orpheus (Sonnet gửi Orpheus). Từ năm 1923 vì lý do sức khoẻ phải sống ở khu điều dưỡng Territet bên hồ Genève. Các bác sĩ không chẩn đoán đúng bệnh tình, chỉ trước khi chết không lâu mới xác định ra đó là bệnh máu trắng. Rilke qua đời ngày 29 tháng 12 năm 1926 tại dưỡng viện Val-Mont. Nhà thơ tự chọn cho mình câu thơ yêu thích khắc trên bia mộ: Rose, oh reiner Widerspruch, Lust, Niemandes Schlaf zu sein unter soviel Lidern. (Dịch: Bông hồng, ôi mâu thuẫn tinh khiết, thích thú là giấc ngủ không của riêng ai dưới bao hàng mi).

Biển động dưới bầu trời tím - Tranh thuốc nước của © Emil Nolde (1867-1954): Họa sĩ, họa sĩ Biểu hiện Đức.