Mơ

Rainer Maria-Rilke (1875-1926)

Tranh © Emil Nolde (1867-1954): Họa sĩ Đức

VIII

Với mây kia trên cao đó

bồng bềnh, tôi muốn tị ghen,

Như mây ném những bóng đen

Xuống những bãi cồn phơi nắng.

Làm sao che vầng dương tối,

Dám lòng táo bạo như mây;

Nếu trái đất thèm ánh sáng

đã rên rỉ dưới đường bay.

Tôi cũng muốn ngăn cản cả

sóng dâng tia chiếu vàng kim

của mặt trời, dù giây phút,

Với mây, vâng thế, tôi ghen!

IX

Với tôi: Thế giới ốm đau, ồn ã

đã tan tành bởi bất chợt chia phôi

mới đây, và duy ý tưởng thế giới

lớn lao, còn găm lại ngực tôi.

Bởi vốn thế, thế giới như tôi nghĩ

mỗi phân vân là lỡ bước đã đành;

trên cánh nắng vàng kim thanh thoát

bao lấy tôi sự an ủi rừng xanh.

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ gồm 28 khổ thơ đánh theo số La mã

Träumen

Rainer Maria Rilke (1875-1926)

VIII

Jene Wolke will ich neiden,

die dort oben schweben darf!

Wie sie auf besonnte Heiden

ihre schwarzen Schatten warf.

Wie die Sonne zu verdüstern

sie vermochte kühn genug,

wenn die Erde lichteslüstern

grollte unter ihrem Flug.

All die goldnen Strahlenfluten

jener Sonne wollt auch ich

hemmen! Wenn auch für Minuten!

Wolke! Ja, ich neide dich!

IX

Mir ist: Die Welt, die laute, kranke,

hat jüngst zerstört ein jäh Zerstieben,

und mir nur ist der Weltgedanke,

der grosse, in der Brust geblieben.

Denn so ist sie, wie ich sie dachte;

ein jeder Zwiespalt ist vertost:

auf goldnen Sonnenflügeln sachte

umschwebt mich grüner Waldestrost.

Chú thích của người dịch:

Rainer Maria Rilke (1875-1926): Nhà thơ, nhà văn, nhà tiểu luận và dịch giả, ông thuộc về những thi sĩ quan trọng nhất của văn chương Đức và châu Âu hiện đại.

Tiểu sử: Rainer Maria Rilke sinh ở Praha, Bohemia (thời đó là Áo-Hung, nay là Cộng hoà Séc) trong một gia đình công chức. Tuổi thơ sống ở Praha, sau đó ở München), Berlin, Paris, Thụy Sĩ. Học Văn học, Lịch sử nghệ thuật, Triết học ở Đại học Praha, Đại học München, Đại học Berlin. Những tập thơ đầu tiên, Leben und Lieder (Cuộc đời và những bài ca, 1894); Traumgekrönt (Đăng quang trong mơ, 1897)…, thể hiện những đề tài theo khuynh hướng suy đồi cuối thế kỉ 19. Sau 2 chuyến đi sang Nga (năm 1897 và 1900) Rilke gặp Lew Nikolajewitsch Tolstoi và tiếp nhận ảnh hưởng của văn học Nga. Năm 1901 kết hôn với nữ điêu khắc gia, họa sĩ Clara Westhoff và sinh con gái trong năm này, sau đó chuyển sang sống ở Pháp. Thế chiến thứ nhất xảy ra, Rilke tham gia quân đội một thời gian, sau đó sống ở München, năm 1919 sang Thụy Sĩ . Năm 1921 sống ở Muzot, hoàn thành Duineser Elegien (Bi ca Duino) viết dở từ năm 1912 và viết Die Sonette an Orpheus (Sonnet gửi Orpheus). Từ năm 1923 vì lý do sức khoẻ phải sống ở khu điều dưỡng Territet bên hồ Genève. Các bác sĩ không chẩn đoán đúng bệnh tình, chỉ trước khi chết không lâu mới xác định ra đó là bệnh máu trắng. Rilke qua đời ngày 29 tháng 12 năm 1926 tại dưỡng viện Val-Mont. Nhà thơ tự chọn cho mình câu thơ yêu thích khắc trên bia mộ: Rose, oh reiner Widerspruch, Lust, Niemandes Schlaf zu sein unter soviel Lidern. (Dịch: Bông hồng, ôi mâu thuẫn tinh khiết, thích thú là giấc ngủ không của riêng ai dưới bao hàng mi).

Tranh thuốc nước của © Emil Nolde (1867-1954): Họa sĩ Biểu hiện Đức.