Friedrike (Thơ Heinrich Heine)

Heinrich Heine (1797-1856)    

Tranh ©Berthe Morisot (1841-1895)

I.

Hãy rời Berlin, với những cồn dầy cát
Với chè loãng và đám người bông phèng
Những gì tự thân hàm nghĩa Chúa và Thế giới
Được tri nhận từ lâu bằng lý trí Hegel.

Cùng tới Ấn độ đi, miền đất đầy ánh nắng!
Nơi bông long diên hương ngát bay xa,
Những đoàn hành hương sải bước tới Hằng hà,
Người thanh thoát trong lễ phục màu trắng.

Nơi đó cành cọ phất phơ, sóng làn lấp loáng,
Bên bờ thiêng hoa sen nở vươn bông
Lên điện Indra (1), vĩnh cửu xanh trong.

Nơi anh muốn quì trước em thành tín,
Ôm chặt bàn chân em, và nói vọng lên:
„Phu nhân, hơn mọi đàn bà đẹp nhất là em!"

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ Emma từ tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới, gồm 3 đoạn đánh theo số La mã.

Friedrike

Heinrich Heine (1797-1856)

Verlaß Berlin, mit seinem dicken Sande
Und dünnen Tee und überwitz'gen Leuten,
Die Gott und Welt, und was sie selbst bedeuten,
Begriffen längst mit Hegelschem Verstande.

Komm mit nach Indien, nach dem Sonnenlande,
Wo Ambrablüten ihren Duft verbreiten,
Die Pilgerscharen nach dem Ganges schreiten,
Andächtig und im weißen Festgewande.

Dort, wo die Palmen wehn, die Wellen blinken,
Am heil'gen Ufer Lotosblumen ragen
Empor zu Indras Burg, der ewig blauen;

Dort will ich gläubig vor dir niedersinken,
Und deine Füße drücken, und dir sagen:
»Madame! Sie sind die schönste aller Frauen!«

Chú thích của người dịch:

(1) Thần Indra hay còn gọi là Đế Thích Thiên (帝釋天-Śakra）vị thần của sấm sét. Là một trong những vị thần tối cao của đạo Hindu (Ấn Độ) – wikipedia tiếng Việt.

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:
„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:
"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.“

Tranh của Berthe Marie Pauline Morisot (1841-1895): Nữ họa sĩ tiêu biểu của phái Ấn tượng Pháp.