Friedrike

Heinrich Heine (1797-1856)    

Tranh của © El Creco (1541-1614)

II

Sông Hằng réo, bầy linh dương trong khóm lá
Ngước mắt tinh anh, chúng bạo dạn nhảy qua,
Những con công xòe cánh màu sặc sỡ
Múa lượn vòng, chúng ưỡn ngực kiêu sa.

Sâu từ tâm điểm những truông nắng chiếu
Của những loài hoa, nhiều giống mới, mọc lên,
Vọng tiếng chim Kokila (1) say niềm thương nhớ
Vâng em đẹp xinh, hơn mọi đàn bà đẹp nhất là em!

Thần Kama (2) lắng nghe em từng hơi thở,
Nơi ngực em, ngài ngự trong túp lều trắng tinh
Và thổi khẽ từ lòng em những khúc hát thắm tình.

Anh nhìn thấy trên môi em bừng xuân sắc,
Trong mắt em anh phát hiện những thế giới mới xây,
Trở nên quá hẹp với anh trong thế giới riêng tây.

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ Friedrike từ tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới, gồm 3 đoạn đánh theo số La mã.

Friedrike

Heinrich Heine (1797-1856)

Der Ganges rauscht, mit klugen Augen schauen
Die Antilopen aus dem Laub, sie springen
Herbey muthwillig, ihre bunten Schwingen
Entfaltend wandeln stolzgespreitzte Pfauen.

Tief aus dem Herzen der bestrahlten Auen
Blumengeschlechter, viele neue, dringen,
Sehnsuchtberauscht ertönt Kokila’s Singen –
Ja, du bist schön, du schönste aller Frauen!

Gott Kama lauscht aus allen deinen Zügen,
Er wohnt in deines Busens weißen Zelten,
Und haucht aus dir die lieblichsten Gesänge;

Ich sah Wassant auf deinen Lippen liegen,
In deinem Aug’ entdeck’ ich neue Welten,
Und in der eignen Welt wird’s mir zu enge.

Chú thích của người dịch:

(1) Tiếng Phạn कोकिल kokila, một giống chim cu màu đen.
(2) Thần Tình yêu, con trai của thần Vishnu và Laksmi.

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:
„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:
"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.“

Tranh của El Creco (1541-1614): Họa sĩ, điêu khắc gia, kiến trúc sư Tây Ban Nha, người gốc Hy Lạp.