Katharina

Heinrich Heine (1797-1856)   

Tranh của © Edgar Degas (1834-1917)

I.

Trong đêm của tôi mọc lên đẹp đẽ một ngôi sao,
Một vì sao cười xuống an ủi ngọt ngào
Và hứa hẹn tôi cuộc đời mới-
Ôi, xin đừng nói dối!

Cũng như thế biển cả cuộn sóng lên vầng trăng
Vậy đó phấn khích và hoang dại hồn tôi sóng dâng
Tới vầng sáng của em thanh cao
Ôi, đừng nói dối nào!

II.

„Anh chẳng muốn ra mắt nàng có phải?“
Bà công tước thầm thĩ ghé tai tôi -
„ Diện kiến? Không, tôi phải là nam tử,
Dung mạo nàng làm rối trí tôi rồi".

Cô ả đẹp làm tôi rúng động!
Tôi tiên cảm ra, khi nàng tới gần,
Bắt đầu cho tôi một cuộc sống thanh tân
Với đam mê và niềm đau thương mới.

Như nỗi sợ giữ tôi xa vời vợi,
Nỗi khát khao thúc giục tới nàng ta
Như tinh tú hoang vu của vận mệnh
Đôi mắt kia bỗng chốc hiện ra.

Vừng trán sáng. Tuy nhiên vần vụ
Ở đằng sau sấm chớp tương lai
Tôi bị chuyển lay bởi giông bão ngày mai
Tới chỗ ngự của linh hồn sâu thẳm.

Cái miệng ngoan đạo. Mà thế tôi hoảng hốt
Tôi đã nhìn dưới những đóa hồng đào
Những con rắn, xưa đã từng xúc xiểm
Bằng nụ vờ hôn và báng nhạo ngọt ngào.

Nỗi khát khao thôi thúc – Tôi phải tới sát
Nơi chất đầy tai họa, vẻ cao sang
Tôi đã có thể nghe giọng nàng cất tiếng
Lời nói nàng như ngọn lửa reo vang.

Bà ta hỏi: „Tôn ông, vậy chi tên họ
Của ca nương đã hát vừa khi?“
Tôi trả lời phu nhân, giọng lắp bắp:
„Về khúc ca tôi nghe chẳng được gì“.

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ Katharina từ tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới, gồm 9 đoạn đánh theo số La mã.

Katharina

Heinrich Heine (1797-1856)

I

Ein schöner Stern geht auf in meiner Nacht,
Ein Stern, der süßen Trost herniederlacht
Und neues Leben mir verspricht –
O, lüge nicht!

Gleichwie das Meer dem Mond entgegenschwillt,
So fluthet meine Seele, froh und wild,
Empor zu deinem holden Licht –
O, lüge nicht!

II

Wollen Sie ihr nicht vorgestellt seyn?“
Flüsterte mir die Herzogin. –
„Bei Leibe nicht, ich müßt’ ein Held seyn,
Ihr Anblick schon wirrt mir den Sinn.“

Das schöne Weib macht mich erbeben!
Es ahnet mir, in ihrer Näh’
Beginnt für mich ein neues Leben,
Mit neuer Lust, mit neuem Weh.

Es hält wie Angst mich von ihr ferne,
Es treibt mich Sehnsucht hin zu ihr!
Wie meines Schicksals wilde Sterne
Erscheinen diese Augen mir.

Die Stirn ist klar. Doch es gewittert
Dahinter schon der künft’ge Blitz,
Der künft’ge Sturm, der mich erschüttert
Bis in der Seele tiefsten Sitz.

Der Mund ist fromm. Doch mit Entsetzen
Unter den Rosen seh’ ich schon
Die Schlangen, die mich einst verletzen
Mit falschem Kuß, mit süßem Hohn.

Die Sehnsucht treibt. – Ich muß mich näh’ren
Dem holden, unheilschwangern Ort –
Schon kann ich ihre Stimme hören –
Klingende Flamme ist ihr Wort.

Sie fragt: „Monsieur, wie ist der Name
Der Sängerin, die eben sang?“
Stotternd antworte ich der Dame:
„Hab’ nichts gehört von dem Gesang.“

Chú thích của người dịch:

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:
„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:
"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.“

Tranh của Edgar Degas (1834-1917): Họa sĩ nhà điêu khắc phái Ấn tượng (Impressionism) Pháp.