Seraphine

Heinrich Heine (1797-1856)    

Tranh ©Emil Nolde (1867-1956)

III.

Kia một con hải âu trắng,
Tôi nhìn nơi đó lượn chao
Uy nghi trên làn sóng sẫm;
Vầng trăng cao tít trời cao.

Con cá mập, con cá đuối
Tung lên từ biển chộp mau
Biển dâng, hải âu chìm xuống;
Vầng trăng cao tít trời cao.

Ôi hồn yêu thương, thoáng nét
Rụt rè, và đớn đau sao!
Mặt nước gần linh hồn quá;
Vầng trăng cao tít trời cao.

IV.

Rằng em yêu anh, anh biết,
Anh phát hiện đã lâu rồi
Thế mà khi em thú nhận,
Làm anh giật bắn cả người.

Anh trèo ngay lên ngọn núi
Và reo lên và hát ca,
Anh ra bờ biển, và khóc
Khi vầng dương lặn, chiều tà.

Tim anh như mặt trời vậy
Trông kia đang bốc lửa hồng,
Trên biển tình yêu hạ xuống
Đắm chìm rực rỡ, mênh mông.

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ Seraphine từ tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới, gồm 15 đoạn đánh theo số La mã.

Seraphine

Heinrich Heine (1797-1856)

III.

Das ist eine weiße Möwe,
Die ich dort flattern seh
Wohl über die dunklen Fluten;
Der Mond steht hoch in der Höh'.

Der Haifisch und der Roche,
Die schnappen hervor aus der See,
Es hebt sich, es senkt sich die Möwe;
Der Mond steht hoch in der Höh'.

Oh, liebe, flüchtige Seele,
Dir ist so bang und weh!
Zu nah ist dir das Wasser,
Der Mond stehe hoch in der Höh'.

IV

Daß du mich liebst, das wußt ich,
Ich hatt es längst entdeckt;
Doch als du mir's gestanden,
Hat es mich tief erschreckt.

Ich stieg wohl auf die Berge
Und jubelte und sang;
Ich ging ans Meer und weinte
Beim Sonnenuntergang.

Mein Herz ist wie die Sonne
So flammend anzusehn,
Und in ein Meer von Liebe
Versinkt es groß und schön.

Chú thích của người dịch:

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:

„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:

"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.“

Tranh thuốc nước của họa sĩ biểu hiện Đức Emil Nolde (1867-1956).