Angelique (Thơ Heinrich Heine)

Heinrich Heine (1797-1856)   

Tranh© Philip Alexius de László (1869-1937)

I.

Nay Thượng đế mỉm cười tôi ưu ái,
Tôi cần im như một người câm,
Tôi, kẻ chính tôi đây bất hạnh
Ca nhiều thay về buồn bã âm thầm.

Nên nỗi nghìn cậu trai đáng thương
Còn tuyệt vọng theo tôi phóng tác,
Và nỗi khổ đau tôi ca hát,
Còn gây ra điều tồi tệ hơn nhiều.

Ồ lũ bay, dạ oanh hợp xướng
Mà ta mang trong đáy hồn ta,
Họ nghe nỗi chúng bay sung sướng
Hãy hét lên căng cổ họng ra!

II.

Cả khi em rảo bước qua lẹ mấy
Lại một lần em ngó sau trông,
Cái miệng, hé bạo môi như dò hỏi,
Trong ánh nhìn kiêu ngạo nổi cơn giông.

Ồ chưa bao giờ anh tìm cách níu
Làn áo xiêm thấp thoáng trắng tinh,
Vết cao quí của đôi bàn chân xinh
Ôi nên nỗi chẳng bao giờ thấy lại.

Vâng, biến mất nơi em sự hoang dại
Như người khác em trong sáng, hiền lành
Dịu dàng và tốt không chịu được,
Trời ơi nay em thậm chí yêu anh!

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ Angelique từ tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới, gồm 9 đoạn đánh theo số La mã.

Heinrich Heine (1797-1856)

Angelique

I.

Nun der Gott mir günstig nicket
Soll ich schweigen wie ein Stummer,
Ich, der, als ich unbeglücket,
So viel sang von meinem Kummer,

Daß mir tausend arme Jungen
Gar verzweifelt nachgedichtet,
Und das Leid, das ich besungen,
Noch viel Schlimmres angerichtet!

O, Ihr Nachtigallenchöre,
Die ich trage in der Seele,
Daß man Eure Wonne höre,
Jubelt auf mit voller Kehle!

II.

Wie rasch du auch vorüberschrittest,
Noch einmal schautest du zurück,
Der Mund, wie fragend, kühngeöffnet,
Stürmischer Hochmut in dem Blick.

Oh, daß ich nie zu fassen suchte
Das weiße flüchtige Gewand!
Die holde Spur der kleinen Füße,
Oh, daß ich nie sie wiederfand!

Verschwunden ist ja deine Wildheit,
Bist wie die andern zahm und klar,
Und sanft und unerträglich gütig,
Und acht nun liebst du mich sogar!

Chú thích của người dịch:

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:
„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:

"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.“

Tranh của Philip Alexius de László (1869-1937): Họa sĩ người Hungary.