Angelique

Heinrich Heine (1797-1856) 

Tranh© Philip A. de László (1869-1937)

VII.

Vâng khỏi nói em là mẫu lý tưởng
Của anh, thường trước em anh nhấn mạnh rồi,
Nhiều bận bằng nụ hôn và cả thề bồi;
Nhưng mà hôm nay anh bận việc.

Hãy tới giữa hai ba giờ mai nhé
Những ngọn lửa mới cần lát sau,
Giữ ấm lấy cho anh niềm phấn chấn;
Sau đó ta ăn uống cùng nhau.

Nếu như anh có thể đón vé,
Thì anh đây thậm chí tức thì
Dẫn em đi xem opera, đúng lúc
Họ diễn vở „Robert le Diable“.

Thật là một vở mê hồn vĩ đại
Đầy tình yêu và hứng thú quỉ ma
Âm nhạc do Meyerbeer sọạn (1),
Lời thoại tồi của lão Scribe (2).

VIII.

Đừng phế truất anh, nếu cơn khát
Bị dập đi bởi ngụm thanh tao,
Giữ lấy anh phần tư năm nữa nào!
Thì anh cũng đủ đầy mãn nguyện.

Nếu không thể là người yêu nữa
Em hãy là người bạn gái anh;
Nếu người ta yêu hết cung tình ái,
Họ bắt đầu tình bạn chân thành.

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ Angelique từ tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới, gồm 9 đoạn đánh theo số La mã (còn sửa).

Angelique

Heinrich Heine (1797-1856)

VII.

Ja freilich, du bist mein Ideal,
Hab's dir ja oft bekräftigt
Mit Küssen und Eiden sonder Zahl;
Doch heute bin ich beschäftigt.

Komm morgen zwischen zwei und drei,
Dann sollen neue Flammen
Bewähren meine Schwärmerei;
Wir essen nachher zusammen.

Wenn ich Billette bekommen kann,
Bin ich sogar kapabel,
Dich in die Oper zu führen alsdann:
Man gibt »Robert le Diable«.

Es ist ein großes Zauberstück
Voll Teufelslust und Liebe;
Von Meyerbeer ist die Musik,
Der schlechte Text von Scribe.

VIII.

Schaff mich nicht ab, wenn auch den Durst
Gelöscht der holde Trunk;
Behalt mich noch ein Vierteljahr,
Dann hab auch ich genung.

Kannst du nicht mehr Geliebte sein,
Sei Freundin mir sodann;
Hat man die Liebe durchgeliebt,
Fängt man die Freundschaft an.

Chú thích của người dịch:

(1) Giacomo Meyerber (1791-1864): Người Đức, nhạc trưởng, nghệ sĩ piano, nhà soạn nhạc opera nổi tiếng thế kỷ 19, nhà chỉ huy, bậc thầy của nghệ thuật Grand opera. Cùng Eugene Scribe sáng tác vở “ Robert Quỷ” (Robert le Diable).

(2) Eugene Scribe: (1791-1861): Nhà soạn kịch , viết lời nhạc kịch người Pháp.

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:

„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:

"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.“

Tranh của Philip Alexius de László (1869-1937): Họa sĩ người Hungary.