HORTENSE (Thơ Heinrich Heine)

Heinrich Heine (1797-1856)   

Tranh© Gustav Klimt (1862-1918): Họa sĩ Áo

I.

Có thời tôi tin, mọi cái hôn, tất thẩy,
Một người đàn bà lấy và cho ta,
Thông qua những an bài số phận,
Với ta là tiền định xa xưa.

Tôi đón những nụ hôn cứ thế
Hôn nghiêm trang, ở trong cái thời,
Như thể tôi phải thực hiện cho đời
Những hành động thuộc về thiết yếu.

Giờ tôi biết, cũng như nhiều thứ
Cái hôn kia là quá dư thừa
Lòng dạ vô tư, tôi hôn bừa,
Trong thừa mứa, không tin gì cả.

II.

Hai đứa ta đứng nơi góc phố
Nói đúng ra phải quá một giờ;
Đầy âu yếm chúng ta nói về
Sợi gắn kết hồn ta khăng khít.

Ta đã nói hàng trăm lần chứ ít
Rằng chúng ta yêu dấu lẫn nhau;
Chúng ta đứng ở nơi góc phố
Và chôn chân nơi đó còn đâu.

Nữ thần của cơ may, vận hội
Như cô hầu linh lợi, vui tươi,
Bà qua và nhìn đôi ta đứng,
Tiếp tục đi, bà bước cả cười.

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ Hortense từ tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới, gồm 6 đoạn đánh theo số La mã.

Hortense

Heinrich Heine (1797-1856)

I.

Ehmals glaubt ich, alle Küsse,
Die ein Weib uns giebt und nimmt,
Seyen uns, durch Schicksalsschlüsse,
Schon urzeitlich vorbestimmt.

Küsse nahm ich und ich küßte
So mit Ernst in jener Zeit,
Als ob ich erfüllen müßte
Thaten der Nothwendigkeit,

Jetzo weiß ich, überflüssig,
Wie so manches, ist der Kuß,
Und mit leichtern Sinnen küss’ ich,
Glaubenlos im Ueberfluß.

II.

Wir standen an der Straßeneck
Wohl über eine Stunde;
Wir sprachen voller Zärtlichkeit
Von unsrem Seelenbunde.

Wir sagten uns viel hundertmahl
Daß wir einander lieben;
Wir standen an der Straßeneck,
Und sind da stehn geblieben.

Die Göttin der Gelegenheit,
Wie’n Zöfchen, flink und heiter,
Kam sie vorbey und sah uns stehn,
Und lachend ging sie weiter.

Chú thích của người dịch:

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:

„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:

"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.“

Tranh của Gustav Klimt (1862-1918), họa sĩ Áo, đại diện quan trọng nhất của Wiener Jugendstil (Phong cách trẻ Vienna).