Angelique

Heinrich Heine (1797-1856)   

Tranh ©Karl Ferdinand Sohn (1805-1867)

V.

Nếu anh lâng lâng vì nụ hôn đẹp xinh
Và yên ấm trong tay em rạo rực,-
Thì em đừng bao giờ nói về nước Đức
Anh không thể chịu đâu, điều ấy có nguyên nhân.

Anh xin em, hãy để anh yên cùng nước Đức
Em đừng dày vò anh bằng cật vấn thiên thâu
Về tông tộc, quê hương và quan hệ đời sống,
Điều đó có nguyên nhân, anh không chịu được đâu.

Xanh lục những cây sồi và xanh trời những đôi mắt
Của đàn bà Đức, họ khao khát âm thầm
Và thở dài về tình yêu, đức tin và hy vọng
Anh không thể chịu đâu, điều đó có nguyên nhân.

VI.

Trong khi mắt tôi đang nghiêng ngó
Nhòm vào tài sản của người bên,
Trước những cánh cửa tình yêu lạ,
Đang thèm thuồng đi xuống đi lên.

Có thể lắm những người khác lại
Lui tới vật vờ ở chỗ khác thôi,
Và trước cánh cửa sổ nhà riêng tôi
Mắt đưa tình với người yêu quí.

Chúa trên cao! Con người vốn thế
Che chở chúng con, trên mọi đường trần!
Chúa trên trời hãy ban cho tất cả
Ban chúng con hạnh phúc và hồng ân!

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ Angelique từ tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới, gồm 9 đoạn đánh theo số La mã.

Angelique

Heinrich Heine (1797-1856)

V.

Wenn ich, beseligt von schönen Küssen,
In deinen Armen mich wohl befinde,
Dann mußt du mir nie von Deutschland reden; -
Ich kann's nicht vertragen - es hat seine Gründe.

Ich bitte dich, laß mich mit Deutschland in Frieden!
Du mußt mich nicht plagen mit ewigen Fragen
Nach Heimat, Sippschaft und Lebensverhältnis; -
Es hat seine Gründe - ich kann's nicht vertragen.

Die Eichen sind grün, und blau sind die Augen
Der deutschen Frauen, sie schmachten gelinde
Und seufzen von Liebe, Hoffnung und Glauben; -
Ich kann's nicht vertragen - es hat seine Gründe.

VI.

Während ich nach andrer Leute,
Andrer Leute Schätze spähe,
Und vor fremden Liebestüren
Schmachtend auf und nieder gehe:

Treibt's vielleicht die andren Leute
Hin und her an andrem Platze,
Und vor meinen eignen Fenstern
Äugeln sie mit meinem Schatze.

Das ist menschlich! Gott im Himmel
Schütze uns auf allen Wegen!
Gott im Himmel geb' uns allen,
Geb' uns allen Glück und Segen!

Chú thích của người dịch:

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:

„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:

"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.“

Tranh của Karl Ferdinand Sohn (1805-1867): Họa sĩ Đức.