DIANA

Heinrich Heine (1797-1856)  

I.
Khối chân tay ấy đẹp xinh
Của vẻ đàn bà đồ sộ
Bây giờ, không hề cãi cọ
Cho tôi tha hồ ước ao.

Nếu tôi bốc lên thèm khát
Xăm xăm tôi lại gần bên,
Tôi đã hối hành vi đó!
Phải, nàng đánh tôi cũng nên.

Ngực, cổ, yết hầu mới thật!
(Tôi không nhìn rõ cao hơn),
Trước khi cùng nàng thổ lộ
Tôi xin dâng Chúa linh hồn.

II.
Ở Bizkaia (1) bên bờ vịnh,
Nàng xưa mở mắt chào đời,
Khi nàng còn ở trong nôi
Bóp chết hai con mèo bé (2).

Để nguyên chân trần chính thế
Băng qua dãy Pyrenees (3).
Ở Perpignan (4) nàng ẩn hiện
Một người khổng lồ nữ nhi.

Nay nàng là bà lớn nhất
Khu Faubourg Saint-Denis (5),
Tốn của Ngài William bé
Những ba nghìn bạc Louis.

III.
Quí Bà kính yêu, tôn quí!
Đôi khi tôi đến thăm Bà,
Tâm trí tôi lan man nhớ
Quảng trường chợ Bologna (6).

Nơi đó một đài phun lớn
Tên là Fonte del Giagante (7),
Bên trên có tượng thần biển
Của Johann (8), thợ cả xưa.

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ Diana từ chùm Verschiedene (Người muôn vẻ khác) của tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới.

DIANA

Heinrich Heine (1797-1856)

I.
Diese schönen Gliedermassen
Kolossaler Weiblichkeit
Sind jetzt, ohne Widerstreit,
Meinen Wünschen überlassen.

Wär ich, leidenschaftentzügelt,
Eigenkräftig ihr genaht,
Ich bereute solche Tat!
Ja, sie hätte mich geprügelt.

Welcher Busen, Hals und Kehle!
(Höher seh ich nicht genau.)
Eh ich ihr mich anvertrau,
Gott empfehl ich meine Seele.

II.
Am Golfe von Biskaya
Hat sie den Tag erblickt;
Sie hat schon in der Wiege
Zwei junge Katzen erdrückt.

Sie lief mit bloßen Füßen
Wohl über die Pyrenän;
Drauf ließ sie als junge Riesin
In Perpignan sich sehn.

Jetzt ist sie die größte Dame
Im Faubourg Saint-Denis;
Sie kostet dem kleinen Sir William
Schon dreizehntausend Louis.

III.
Manchmal, wenn ich bei Euch bin,
Großgeliebte, edle Doña,
Wie erinnernd schweift mein Sinn
Nach dem Marktplatz zu Bologna.

Dorten ist ein großer Brunn,
Fonte del Gigante heißt er,
Obendrauf steht ein Neptun
Von Johann, dem alten Meister.

Chú thích của người dịch:

1) Bizkaia: Một tỉnh thuộc xứ Basque của Tây Ban Nha.
(2) Theo truyền thuyết Herkules khi còn bé đã bóp cổ chết hai con rắn.
Cô gái Heinrich Heine quen ở khu phố ăn chơi có vóc dáng đẫy đà khỏe mạnh mang tên Diana, nữ thần săn bắn đồng thời là nữ thần Mặt Trăng và tượng trưng cho sự sinh sản trong thần thoại Hy Lạp.
(3) Pyrenees: Một dãy núi phía tây nam châu Âu tạo thành đường biên giới tự nhiên giữa Pháp và Tây Ban Nha.
(4) Thị trấn của tỉnh Pyrénées-Orientales, thuộc vùng hành chính Occitanie của nước Pháp.
(5) Một khu phố Paris.
(6) Một thành phố Ý.
(7) Đài phun nước ở Neapel, dựng vào thế kỷ 17.
(8) Johann Ritz (1766-1729): Nhà tạc tượng thời danh người Đức.

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:
„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:

"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.

Diana và những nàng hầu – Tranh của Jan Vermeer van Delft (1632-1675): Họa sĩ Hà Lan