Chào và Giã biệt

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) 

Tranh Jan Vermeer van Delft (1632-1675) họa sĩ Hà Lan.

Tim tôi đập, mau mau lên ngựa! 
Dường như làm trước lúc nghĩ ra
Chiều ru trái đất ánh tà
Đêm giăng trên đỉnh núi mờ sương vây
Cây sồi đã đứng đây lực luỡng
- Gã khổng lồ lừng lững mọc lên - 
Trong cành bóng tối đan chen
Có trăm con mắt mở đen ngó nhìn.


Từ cung mây vầng trăng ló mặt
Nhợt nhạt thay qua lớp sương mù , 
Gió nâng cánh vỗ êm ru
Rùng mình tôi cảm gió ù bên tai
Đêm sinh ma quỷ bao lòai
Nhưng can đảm mới đã mài lòng tôi
Trong mạch máu lửa nào hun đúc!
Trong trái tim hừng hực than hồng!

 
Nhìn em ánh mắt sáng trong
Tỏa niềm vui dịu sang lòng anh đây
Tim anh ngự hẳn bên này
Bên em hơi thở từng ngày cho em
Bao quanh gương mặt dịu hiền
Khí trời hồng sắc một miền mùa xuân
Vẻ dịu dàng- Hỡi thánh thần
Nào tôi đâu dám một lần ước mong!


Nhưng giờ điểm, bình minh le lói
Thắt tim tôi giờ phút chia tay:
Nụ hôn em mới ngất ngây!
Và trong ánh mắt mới đầy nỗi đau!
Anh đi, em đứng cúi đầu
Nhìn theo anh với lệ sầu chứa chan
Hỡi thần thánh! Mà sao hạnh phúc!
Hạnh phúc yêu và được người yêu!

© Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức (1)

Willkommen und Abschied  

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)

Es schlug mein Herz, geschwind zu Pferde!
Es war getan fast eh gedacht.
Der Abend wiegte schon die Erde,
Und an den Bergen hing die Nacht;
Schon stand im Nebelkleid die Eiche,
Ein aufgetürmter Riese, da,
Wo Finsternis aus dem Gesträuche
Mit hundert schwarzen Augen sah.

 
Der Mond von einem Wolkenhügel
Sah kläglich aus dem Duft hervor,
Die Winde schwangen leise Flügel,
Umsausten schauerlich mein Ohr;
Die Nacht schuf tausend Ungeheuer,
Doch frisch und fröhlich war mein Mut:
In meinen Adern welches Feuer!
In meinem Herzen welche Glut!

 
Dich sah ich, und die milde Freude
Floß von dem süßen Blick auf mich;
Ganz war mein Herz an deiner Seite
Und jeder Atemzug für dich.
Ein rosenfarbnes Frühlingswetter
Umgab das liebliche Gesicht,
Und Zärtlichkeit für mich – ihr Götter!
Ich hofft es, ich verdient’ es nicht!

 
Doch ach, schon mit der Morgensonne
Verengt der Abschied mir das Herz:
In deinen Küssen welche Wonne!
In deinem Auge welcher Schmerz!
Ich ging, du standst und sahst zur Erden,
Und sahst mir nach mit nassem Blick:
Und doch, welch Glück, geliebt zu werden!
Und lieben, Götter, welch ein Glück!

spätere Fassung 1785 – Bản hậu 1785 (2)

In 1789 the poem was translated into English by Christopher Middleton: 

Welcome and Farewell

My heart beat fast, a horse! away!
Quicker than thought I am astride,
Earth now lulled by end of day,
Night hovering on the mountainside.
A robe of mist around him flung,
The oak a towering giant stood,
A hundred eyes of jet had sprung
From darkness in the bushy wood.

Atop a hill of cloud the moon
Shed piteous glimmers through the mist,
Softly the wind took flight, and soon
With horrible wings around me hissed.
Night made a thousand ghouls respire,
Of what I felt, a thousandth part­
My mind, what a consuming fire!
What a glow was in my heart!

You I saw, your look replied,
Your sweet felicity, my own,
My heart was with you, at your side,
I breathed for you, for you alone.
A blush was there, as if your face
A rosy hue of Spring had caught,
For me-ye gods!-this tenderness!
I hoped, and I deserved it not.

Yet soon the morning sun was there,
My heart, ah, shrank as leave I took:
How rapturous your kisses were,
What anguish then was in your look!
I left, you stood with downcast eyes,
In tears you saw me riding off:
Yet, to be loved, what happiness!
What happiness, ye gods, to love!

Chú thích của dịch giả:

(1) Bài thơ nổi tiếng ghi dấu ấn của một mối tình xảy ra năm 1770. Johann Wolfgang von Goethe, còn là chàng sinh viên theo học ở Straßburg, đã gặp gỡ và say đắm Friedricke Brion, con gái của một vị mục sư, và sau này nhiều năm còn day dứt bởi cuộc chia tay. Đối với thơ ca đương thời, bài thơ với nét đặc biệt như sự tự do biểu đạt tình cảm cá nhân, sự biến đổi của cái tôi trữ tình, sự nhân-cảm hóa thiên nhiên và đặc biệt ngôn ngữ mang tính cá nhân đã đóng vai trò mở đường cho thời kỳ Bão Tố và Thôi Thúc ( Sturm und Drang; 1767-1785). Thời đại thi ca – nghệ thuật này cho phép ta nêu một số điểm: tư duy mang tính gợi cảm; ngôn ngữ trở thành „khúc ca“ của thiên nhiên; chiêm nghiệm hướng về tính nguyên sơ của tôn giáo lịch sử và phong tục… Khác với thời Khai Sáng trước đó, nghệ thuật của Bão Tố và Thôi Thúc hòan tòan là tiếng nói trải lòng hé phơi.

(2) Bản tiền viết năm 1771

Tranh : Cô gái đọc thư bên cửa ngỏ, Jan Vermeer van Delft (1632-1675) họa sĩ Hà Lan.