Vua Trằn

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)

Tranh của © Rembrandt van Rijn (1606-1669): Họa sĩ Hà Lan

Ai phi ngựa suốt đêm khuya gió thổi? 
Người cha cùng đứa con nhỏ chứ ai;
Trong vòng tay bế ẵm cậu bé trai
Giữ chặt con, người cha sưởi ấm.

„-Con trai ơi, sao e dè nép mặt?”
“-Kìa cha ơi, cha không nhìn thấy hay sao? 
Vị vua Trằn với hào quang vương miện ?”
“À con trai ta, đó là vầng sương thôi”

“ - Chà, lại đây bé con yêu, đi cùng ta chứ!
Ta còn chơi với cậu khối trò hay;
Bờ cát vài bông sặc sỡ hoa bày
Mẹ ta có đôi ba xiêm vàng bạc.”-

“- Cha, cha của con ơi, lẽ nào không nghe thấy
Điều vua Trằn thầm thĩ hứa con sao?”
“ - Trong đám lá khô, ấy tiếng gió rì rào
Im đi nào, lặng yên con, khẽ chứ!”-

“-Cậu trai tuyệt, muốn theo ta chứ cậu?
Để lũ gái ta thắc thỏm đợi cậu mà
Múa dạ vũ vòng, đám công chúa hát ca
Chúng ru nôi và nhảy múa mừng cậu”.-

“-Cha của con, sao cha không trông thấy
Nơi đó xứ âm u, các con gái vua Trằn?”
“- Có, con trai ơi, cha thấy rõ, hiện dần
Những thân liễu xưa sao màu u ám .”-

“- Ta yêu cậu, ta khoái thể hình cậu đẹp
Và cậu không nghe, ta sẽ mượn đòn roi.”-
“- Cha, cha ôi, giờ ông ta sờ tóm con rồi!
Vị vua Trằn vừa làm con đau đớn!”

Người cha cảm nỗi kinh hoàng, phi vun vút
Ôm trong tay đứa bé hét nấc lên
Khó nhọc, cùng cực, về kịp tới hiên
Trong tay ông đứa con đã chết.

© Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức

Erlkönig 

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)

Wer reitet so spät durch Nacht und Wind?
Es ist der Vater mit seinem Kind;
Er hat den Knaben wohl in dem Arm,
Er fasst ihn sicher, er hält ihn warm.

Mein Sohn, was birgst du so bang dein Gesicht? —
Siehst, Vater, du den Erlkönig nicht?
Den Erlenkönig mit Kron’ und Schweif? —
Mein Sohn, es ist ein Nebelstreif. —

„Du liebes Kind, komm, geh mit mir!
Gar schöne Spiele spiel’ ich mit dir;
Manch’ bunte Blumen sind an dem Strand,
Meine Mutter hat manch gülden Gewand.“ —

Mein Vater, mein Vater, und hörest du nicht,
Was Erlenkönig mir leise verspricht? —
Sei ruhig, bleibe ruhig, mein Kind;
In dürren Blättern säuselt der Wind. —

„Willst, feiner Knabe, du mit mir gehn?
Meine Töchter sollen dich warten schön;
Meine Töchter führen den nächtlichen Reihn
Und wiegen und tanzen und singen dich ein.“ —

Mein Vater, mein Vater, und siehst du nicht dort
Erlkönigs Töchter am düstern Ort? —
Mein Sohn, mein Sohn, ich seh’ es genau:
Es scheinen die alten Weiden so grau. —

„Ich liebe dich, mich reizt deine schöne Gestalt;
Und bist du nicht willig, so brauch’ ich Gewalt.“ —
Mein Vater, mein Vater, jetzt faßt er mich an!
Erlkönig hat mir ein Leids getan! —

Dem Vater grauset’s; er reitet geschwind,
Er hält in Armen das ächzende Kind,
Erreicht den Hof mit Mühe und Not;
In seinen Armen das Kind war tot.

Bản tiếng Anh:

Erl King 

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)

Who's riding so late where winds blow wild
It is the father grasping his child;
He holds the boy embraced in his arm,
He clasps him snugly, he keeps him warm.

"My son, why cover your face in such fear?"
"You see the elf-king, father? He's near!
The king of the elves with crown and train!"
"My son, the mist is on the plain."

'Sweet lad, o come and join me, do!
Such pretty games I will play with you;
On the shore gay flowers their color unfold,
My mother has many garments of gold.'

"My father, my father, and can you not hear
The promise the elf-king breathes in my ear?"
"Be calm, stay calm, my child, lie low:
In withered leaves the night-winds blow."

'Will you, sweet lad, come along with me?
My daughters shall care for you tenderly;
In the night my daughters their revelry keep,
They'll rock you and dance you and sing you to sleep.'

"My father, my father, o can you not trace
The elf-king's daughters in that gloomy place?"
"My son, my son, I see it clear
How grey the ancient willows appear."

'I love you, your comeliness charms me, my boy!
And if you're not willing, my force I'll employ.'
"Now father, now father, he's seizing my arm.
Elf-king has done me a cruel harm."

The father shudders, his ride is wild,
In his arms he's holding the groaning child,
Reaches the court with toil and dread. -
The child he held in his arms was dead.
 
translation by Edwin Zeydel, 1955

Chú thích của người dịch:

Vua Trằn (Erlkönig) là một ballad được Johann Wolfgang von Goethe viết năm 1782. Bài thơ thuộc về những tác phẩm quen thuộc nhất của ông được Franz Schubert và Carl Loewe phổ nhạc.

Chất liệu bài ballad có nguồn gốc Đan Mạch, nguyên văn Ellerkonge, nghĩa là „Vua của đám quỷ rừng“, ma quỉ xuất hiện nhiều trong thần thoại Bắc Âu. Ban đầu bài ballad được Johann Gottfried Herder dịch sang tiếng Đức. Khái niệm Erlkönig (Vua Trằn) được cho là xuất hiện từ việc dịch sai nghĩa chữ Eller (Erle) là „cây trăn“, phối hợp với chữ „vua“ (König). Trong các nguồn tài liệu, người dịch được biết bài thơ ballad được nhắc tới với tiêu đề Chúa Rừng, tuy nhiên sau nhiều cân nhắc giữ lại tiêu đề Vua Trằn lựa chọn.

Bài đăng trên talawas

Tranh của Rembrandt Harmenszoon van Rijn (1606-1669): Họa sĩ Hà Lan, đại diện quan trọng nổi tiếng nhất của thời Barock.