Núi và lâu đài soi bóng

Heinrich Heine (1797 - 1856)
  

Tranh© của Jean-Baptiste Camille Corot

Núi và lâu đài soi bóng
Xuống dòng gương sáng sông Ranh,
Và thuyền tôi căng gió lướt
Trong làn nắng ánh bao quanh.

Yên lòng tôi nhìn sóng nước
Vàng kim nô giỡn, đan luồng:
Cảm xúc âm thầm thức dậy
Trong tôi sâu đáy tâm hồn.

Đon đả chào, và hứa hẹn
Vẻ yêu kiều quyến rũ thêm;
Tôi biết, mặt sông hào nhoáng,
Trong tàng cái chết, bóng đêm.

Ngoài sông vui, trong nham hiểm
Mi như hình ảnh người tình;
Nàng cũng nghiêng đầu vui vậy
Cũng cười ngoan đạo, tươi xinh.

©®Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức

Berg' und Burgen schaun herunter

Heinrich Heine (1797 - 1856)

Berg' und Burgen schaun herunter
In den spiegelhellen Rhein,
Und mein Schiffchen segelt munter,
Rings umglänzt von Sonnenschein.

Ruhig seh ich zu dem Spiele
Goldner Wellen, kraus bewegt;
Still erwachen die Gefühle,
Die ich tief im Busen hegt.

Freundlich grüßend und verheißend
Lockt hinab des Stromes Pracht;
Doch ich kenn ihn, oben gleißend,
Birgt sein Innres Tod und Nacht.

Oben Lust, im Busen Tücken,
Strom, du bist der Liebsten Bild!
Die kann auch so freundlich nicken,
Lächelt auch so fromm und mild.

Một bản Anh ngữ:

Mountains and castles gaze down

Heinrich Heine (1797 - 1856)

Mountains and castles gaze down
Into the mirror-bright Rhine,
And my little boat sails merrilly,
The sunshine glistening around it.

Calmly I watch the play
Of golden, ruffled waves surging;
Silently feelings awaken in me
That I had kept deep in my heart.

With friendly greetings and promises,
The river’s splendour beckons;
But I know it—gleaming above
It conceals within itself Death and Night.

Above, pleasure; at heart, malice;
River, you are the image of my beloved!
She can nod with just as much friendliness,
And smile so devotedly and gently.

English Translation © Richard Stokes

Chú thích của người dịch:

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:
„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:

"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy xử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.“

Tranh của Jean-Baptiste Camille Corot (1796-1875): Họa sĩ vẽ phong cảnh nổi tiếng người Pháp.