Gặp gỡ

Heinrich Heine (1797-1856)    

Chính dưới tán cây đoan nhạc nổi
Nơi dập dìu khiêu vũ gái trai
Hai người nhảy, không ai biết họ
Trông cao sang và dáng mảnh mai.

Họ lả lướt nhịp lên nhịp xuống
Theo một cung điệu hiếm lạ kỳ;
Họ cười với nhau, lắc đầu ăn ý
Cô nương khe khẽ giọng thầm thì:

„ Chàng công tử đẹp của em, trên mũ
Phất phơ rung một nhánh tảo lam
Hoa đó mọc dưới sâu đáy biển-
Ngài không sinh từ gia tộc Adam.

Ngài là đàn ông nòi thủy tộc, muốn
Quyến rũ cô gái đẹp trong làng
Em nhận ra ngài khi vừa chạm mắt
Ở hàm răng cá nhọn hoắt xương.“

Họ lả lướt nhịp lên nhịp xuống
Theo một cung điệu hiếm lạ kỳ;
Họ cười với nhau, lắc đầu ăn ý
Công tử khe khẽ giọng thầm thì:

„ Cô nương đẹp ơi, nói anh sao thế
Tay cô em lạnh buốt như băng
Nói anh nghe, tại sao viền ướt
Ở chiếc xiêm cô mặc trắng tinh

Anh nhận ra cô, ngay lần đầu chạm mắt
Ở cái nhún mình vẻ chế nhạo ngươi
Cô không phải là con loài người
Cô là em họ anh, nàng tiên cá! “

Vĩ cầm câm bặt, ngừng khiêu vũ
Cả hai người lịch sự rời nhau.
Đáng tiếc chúng biết nhau quá rõ
Và bây giờ tìm cách lánh mau.

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ Gặp gỡ từ chùm Romanzen (Những bài ca tình sử) của tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới.

Begegnung

Heinrich Heine (1797-1856)

Wohl unter der Linde erklingt die Musik,
Da tanzen die Burschen und Mädel,
Da tanzen zwei, die niemand kennt,
Sie schaun so schlank und edel.

Sie schweben auf, sie schweben ab,
In seltsam fremder Weise;
Sie lachen sich an, sie schütteln das Haupt,
Das Fräulein flüstert leise:

»Mein schöner Junker, auf Eurem Hut
Schwankt eine Neckenlilje,
Die wächst nur tief in Meeresgrund -
Ihr stammt nicht aus Adams Familie.

Ihr seid der Wassermann, Ihr wollt
Verlocken des Dorfes Schönen.
Ich hab Euch erkannt, beim ersten Blick,
An Euren fischgrätigen Zähnen.«

Sie schweben auf, sie schweben ab,
In seltsam fremder Weise,
Sie lachen sich an, sie schütteln das Haupt,
Der Junker flüstert leise:

»Mein schönes Fräulein, sagt mir, warum
So eiskalt Eure Hand ist?
Sagt mir, warum so naß der Saum
An Eurem weißen Gewand ist?

Ich hab Euch erkannt, beim ersten Blick,
An Eurem spöttischen Knickse -
Du bist kein irdisches Menschenkind,
Du bist mein Mühmchen, die Nixe.«

Die Geigen verstummen, der Tanz ist aus,
Es trennen sich höflich die beiden.
Sie kennen sich leider viel zu gut,
Suchen sich jetzt zu vermeiden.

Chú thích của người dịch:

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:
„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:
"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.

Tranh của Eugène Delacroix (1798-1863): Họa sĩ Pháp, đặc biệt vì trí tưởng tượng và cách dùng mầu phóng khoáng, được coi như người dọn đường cho Chủ nghĩa Ấn tượng.