Kiêu kỳ

Heinrich Heine (1797-1856)     

Ôi nữ bá tước Güdel von Gudefeld
Nhân loại tung hô, vì cô có bạc tiền
Cô sẽ rong ruổi xe tứ mã
Ở cung đình người ta sẽ xướng tên.
Cỗ xe vàng sẽ chở cô đi đến
Lâu đài thắp sáng lung linh nến;
Chiếc váy dài sột soạt, lên dần
Theo bậc thang cẩm thạch, mỗi bước chân;
Trên đó người hầu sắp hàng, hét váng:
- Mừng công nương Gudelfeld phu nhân.

Kiêu hãnh cầm trên tay chiếc quạt,
Cô thong dong lướt qua những căn phòng
Vách trổ kiểu Bruychxen, chất nặng bên trong
Kim cương và ngọc trai kết đính.
Và bầu ngực trắng của cô núng nính.
Và trào dâng lên nỗi vui tươi
Đó là cái gật đầu và một nụ cười!
Và nhún mình và gập người sâu xuống!
Kìa nữ hầu tước Von Pavia
Bà gọi cô: Cara mia!
Các công tử và những người thuộc hạ
Bọn họ đều muốn nhảy với cô.
Tính tếu táo, người thừa kế ngôi vua
Gọi to lên trong sảnh phòng: Siêu việt
Gudelfeld! Nàng lắc mông hay tuyệt.

Thảm thương thay cô nay mai không tiền bạc
Cả thế gian xa lánh quay lưng.
Lũ học đòi và đám bê bưng
Nhổ vào chiếc váy dài xúng xính
Thay vì món cá mòi và cưng nịnh
Chỉ có toàn hỗn xược, bỉ bai
Bà Cara mia làm dấu thánh cầu may,
Vị thái tử kêu lên và hỉ mũi:
Cái cô Gudelfeld sực lên mùi tỏi.

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ Kiêu kỳ từ chùm Zur Olla của tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới.

Hoffart

Heinrich Heine (1797-1856)

O Gräfin Güdel von Gudelfeld,
Dir huldigt die Menschheit, denn du hast Geld!
Du wirst mit Vieren kutschieren,
Man wird dich bei Hof präsentieren.
Es trägt dich die goldne Karosse
Zum kerzenschimmernden Schlosse;
Es rauschet deine Schleppe
Hinauf die Marmortreppe;
Dort oben, in bunten Reihen,
Da stehen die Diener und schreien:
Madame la comtesse de Gudelfeld.

Stolz, in der Hand den Fächer,
Wandelst du durch die Gemächer.
Belastet mit Diamanten
Und Perlen und Brüsseler Kanten,
Dein weißer Busen schwellet
Und freudig überquellet.
Das ist ein Lächeln und Nicken
Und Knicksen und tiefes Bücken!
Die Herzogin von Pavia,
Die nennt dich: Cara mia.
Die Junker und die Schranzen,
Die wollen mit dir tanzen;
Und der Krone witziger Erbe
Ruft laut im Saal: Süperbe
Schwingt sie den Steiß, die Gudelfeld!

Doch, Ärmste, hast du einst kein Geld,
Dreht dir den Rücken die ganze Welt.
Es werden die Lakaien
Auf deine Schleppe speien.
Statt Bückling und Scherwenzen
Gibts nur Impertinenzen.
Die cara mia bekreuzt sich,
Und der Kronprinz ruft und schneuzt sich:
Nach Knoblauch riecht die Gudelfeld.

Chú thích của người dịch:

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:
„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:
"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.“

Tranh của Jean-Auguste-Dominique Ingres (1780 – 1867): Họa sĩ Pháp