Lễ hội mùa xuân

Heinrich Heine (1797-1856)    

Tranh của © Paul Gauguin (1848-1903): Họa sĩ Pháp

Đó là hứng thú buồn của mùa xuân tới
Đám người hoang dã, những cô gái măng tơ
Ào tới đó, tóc bay gió phất phơ
Ngực thả trần, tiếng than van rền rĩ: -
Adonis! Adonis!

Đêm buông xuống! Trong hồng ánh đuốc
Họ tới lui tìm kiếm trong rừng già,
Vọng trở lại, rối lên sợ hãi
Tiếng khóc cười, nức nở và rên la:-
Adonis! Adonis!

Bức tranh của chàng thanh niên tuyệt đẹp
Nằm trên mặt đất, chết và nhợt nhòa
Máu đã nhuộm đỏ thắm những bông hoa
Tiếng than van tràn đầy không khí:-
Adonis! Adonis!

©® Phạm Kỳ Đăng dịch từ nguyên tác tiếng Đức bài thơ Lễ hội mùa xuân (Frühlingsfeier) từ chùm Romanzen của tập Neue Gedichte - Những bài thơ mới.

Frühlingsfeier

Heinrich Heine (1797-1856)

Das ist des Frühlings traurige Lust!
Die blühenden Mädchen, die wilde Schar,
Sie stürmen dahin, mit flatterndem Haar
Und Jammergeheul und entblößter Brust: -
Adonis! Adonis!

Es sinkt die Nacht. Bei Fackelschein,
Sie suchen hin und her im Wald,
Der angstverwirret wiederhallt
Von Weinen und Lachen und Schluchzen und Schrein:
Adonis! Adonis!

Das wunderschöne Jünglingsbild,
Es liegt am Boden blaß und tot,
Das Blut färbt alle Blumen rot,
Und Klagelaut die Luft erfüllt: -
Adonis! Adonis!

Chú thích của người dịch:

(1) Adonis: Chàng thanh niên tuyệt đẹp trong thần thoại Hy Lạp, người yêu của Aphrodite. Nhiều truyền thuyết xoay quanh Adonis đề cập tới tình yêu không thỏa đáp, cái chết và sự phục sinh cũng như đức tin về một nữ thần Chúa Mẫu tạo ra cuộc sống.

Heinrich Heine (1797-1856): Nhà thơ, nhà văn và nhà báo, tác gia hàng thi hào Đức, đại diện cuối cùng và là người vựợt bỏ trào lưu Lãng mạn, có thi phẩm được phổ nhạc và dịch ra tiếng nước ngòai nhiều nhất. Độc giả Việt Nam biết tới và yêu mến Heinrich Heine ngay từ tập thơ đầu tiên gồm nhiều bản dịch từ tiếng Pháp của các nhà thơ Việt Nam, có thể kể Tế Hanh, Hòang Trung Thông, Đào Xuân Quý.

George Sand viết về Heine:
„...Heine nói ra những điều rất độc địa, và những câu chuyện tiếu của ông đâm trúng tim đen. Người ta cho rằng về bản chất ông là người độc ác, nhưng không có gì sai hơn thế. Lòng dạ ông tốt, cũng như miệng lưỡi ông ấy tệ. Ông tính dịu dàng, ân cần, dâng hiến, lãng mạn trong tình yêu, vâng yếu đuối nữa và một người đàn bà có thể thoải mái thống trị ông."

„Heine sagt sehr bissige Sachen, und seine Witze treffen ins Schwarze. Man hält ihn für von Grund auf böse, aber nichts ist falscher; sein Herz ist so gut wie seine Zunge schlecht ist. Er ist zärtlich, aufmerksam, aufopfernd, in der Liebe romantisch, ja schwach, und eine Frau kann ihn unbegrenzt beherrschen.“ (George Sand).

Friedrich Nietzsche viết về Heinrich Heine:
"Heinrich Heine đã cho tôi khái niệm cao nhất về một nhà thơ trữ tình. Tôi đã hoài công kiếm tìm trong mọi vương quốc của những kỷ ngàn năm một thứ âm nhạc da diết và ngọt ngào tương tự. Ông có một sự độc địa của thánh thần, thiếu thứ đó tôi nào đâu nghĩ nổi điều hoàn hảo (...).- Và ông ấy sử dụng tiếng Đức ra sao! Sẽ có lần người ta nói, xét cho cùng Heine và tôi là những nghệ sĩ đầu tiên của tiếng Đức.“

„Den höchsten Begriff vom Lyriker hat mir Heinrich Heine gegeben. Ich suche umsonst in allen Reichen der Jahrtausende nach einer gleich süßen und leidenschaftlichen Musik. Er besaß eine göttliche Bosheit, ohne die ich mir das Vollkommene nicht zu denken vermag (…). – Und wie er das Deutsche handhabt! Man wird einmal sagen, dass Heine und ich bei weitem die ersten Artisten der deutschen Sprache gewesen sind.“

Tranh của Eugène Henri Paul Gauguin (1848-1903): Họa sĩ Hậu Ấn tượng Pháp, một trong những nghệ sĩ mở đường cho Hội họa hiện đại.